Pomiar ciśnienia krwi

Pomiar ciśnienia krwi w warunkach gabinetowych jest badaniem ważnym, zwłaszcza przy występowaniu innych jednostek chorobowych u zwierzęcia. Wykonujemy je za pomocą dopplera ultradźwiękowego. Metoda ta ocenia przepływ krwi jako zmianę w częstotliwości odbijanych dźwięków, związaną z ruchem przesuwających się krwinek czerwonych. Pomiar ten wykonywany jest zwykle na przedniej kończynie lub ogonie zwierzęcia, jednak można go również przeprowadzać na kończynach tylnych. Z reguły jednak spokojne koty najbardziej tolerują obecność zaciskającego się mankietu na przedniej łapie, a co za tym idzie – badanie jest łatwiejsze i szybsze. Pomimo iż dzięki zastosowaniu tej techniki otrzymujemy jedynie wartość skurczową ciśnienia krwi, to jednak jest to metoda preferowana u kotów. Brak wartości rozkurczowego ciśnienia krwi w większości przypadków nie ma znaczenia klinicznego, a czułość metody dopplerowskiego przepływu krwi zapewnia dużą wartość diagnostyczną. Koty są pacjentami trudnymi, a żeby otrzymane wyniki miały wartość diagnostyczną, powinny być powtarzalne. Jest to nie lada wyzwanie w przypadku silnie zestresowanych, wyrywających się i mruczących pacjentów. Dlatego też olbrzymi nacisk kładzie się na zapewnienie najbardziej optymalnego środowiska wykonania pomiaru.

Nasza przychodnia jest otwarta na potrzeby kocich pacjentów i spełniamy wymagania stawiane przez ACVIM (American College of Veterinary Internal Medicine).

Zapewnienie spokojnego i cichego pomieszczenia (z dala od innych zwierząt), ostrych, nieprzyjemnych zapachów. Kociak może przebywać w swoim transporterze, na swoim kocyku, często zachęcamy właścicieli do wcześniejszego użycia feromonów kocich (Feliway) a w gabinecie podczas wizyty zawsze mamy włączony dyfuzor z kocimi feromonami. Ważna jest aklimatyzacja. Przed przystąpieniem do badania warto zachęcić kota do zapoznania się z otoczeniem. Pacjent powinien spędzić w gabinecie 10-15 minut, zanim rozpocznie się badanie, powinien również mieć szansę zapoznać się z otoczeniem oraz osobami w nim przebywającymi. Jeśli jest zestresowany i boi się wyjść samodzielnie ze swojego legowiska, nie należy wyciągać go z niego na siłę. Jeśli podczas wizyty będą z pacjentem przeprowadzane jeszcze jakieś inne czynności (np. pomiar temperatury ciała, pobranie krwi do badań itp.), zawsze należy rozpocząć od pomiaru ciśnienia. Późniejsze manipulacje na pewno zdenerwują futrzaka, co odbije się na zawyżonych pomiarach ciśnienia krwi.

Oto film prezentujący pomiar ciśnienia u psa oraz kota, autorstwa producenta ciśnieniomierza.

Ułożenie pacjenta.

Idealnie by było, gdyby futrzak przez cały okres badania zachował tę samą pozycję ciała. Powinien on ułożyć się w wygodnej dla siebie pozycji i pozostawać w niej w miarę możliwości zrelaksowany. Poruszanie się kota, kręcenie, trzepanie łapką (tak niektórzy pacjenci próbują zrzucić niewygodny mankiet) wydłuża niepotrzebnie badanie i zafałszowuje jego wyniki.

Ciśnienie tętnicze krwi to jest nic innego, jak siła, wywierana przez krew na ścianę tętnic, mierzona w czasie skurczu i rozkurczu serca. Gdy ciśnienie krwi z jakichś przyczyn wzrasta powyżej wartości referencyjnych i utrzymuje się na tym poziomie przez dłuższy czas, oznacza to, że w organizmie zachodzą szkodliwe procesy, z którymi nie do końca potrafi sobie on poradzić. Nierozpoznane na czas może znacznie ograniczyć efektywność leczenia choroby podstawowej oraz doprowadzić do nieodwracalnych zmian narządowych. U zdecydowanej większości pacjentów towarzyszy ono chorobie podstawowej, która predysponuje do takiego stanu. Najczęściej jest to:

Nadczynność tarczycy. Jedna z najczęstszych przyczyn powstawania stanów nadciśnieniowych u kotów (aż około 87% przypadków). W jej przebiegu dochodzi do wzrostu kurczliwości mięśnia sercowego i zwiększenia pojemności wyrzutowej serca, a co za tym idzie – zwiększenia ciśnienia tętniczego.

Niewydolność nerek. Druga (co do częstości) przyczyna nadciśnienia u kotów, występująca u 61% pacjentów. Jednym z ważniejszych mechanizmów wywołujących stan nadciśnienia jest wzrost oporu naczyniowego, będący skutkiem zmian kompensacyjnych, zachodzących w nerkach (zwężenie naczyń krwionośnych, retencja wody i sodu).

Nadczynność kory nadnerczy. U kotów relatywnie rzadziej spotykana niż u psów. Na skutek nadmiernego wydzielania glikokortykosteroidów dochodzi do zwiększonego wydzielania katecholamin, a to z kolei uruchamia kaskadę hormonalną. W efekcie dochodzi do rozwoju nadciśnienia.

Inne jednostki chorobowe, w przebiegu których dochodzi do zwiększenia ciśnienia tętniczego krwi u kotów to: cukrzyca, akromegalia, guz chromochłonny. Konsekwencje kliniczne i objawy nadciśnienia to powikłania narządowe (TOD-target-organ damage). Na skutek permanentnego podwyższenia ciśnienia skurczowego dochodzi do uszkodzenia kłębuszków nerkowych oraz, zwyrodnienie kanalików nerkowych, włóknienie tkanki śródmiąższowej. Skurcz tętniczek odprowadzających i wzrost ciśnienie hydrostatycznego wewnątrz naczyń włosowatych są przyczynami rozwijającego się białkomoczu, który jest wyjątkowo ważnym wskaźnikiem czasu przeżycia. W moczu pojawia się białko, a we krwi wzrasta poziom mocznika oraz kreatyniny. Oprócz nerek TOD dotyczy również: oczu, serca, naczyń oraz mózgu.

Objawy podwyższonego ciśnienia u zwierząt

Właściciel obserwuje u swojego przyjaciela apatię, spadek apetytu, męczliwość, może pojawić się duszność lub inne objawy niewydolności serca retinopatie. Jeden z najwcześniej stwierdzanych objawów nadciśnienia i najczęstszy w związku z tym motyw konsultacji. Klinicznie kot pokazuje objawy zwiększonego pragnienia oraz wielomoczu. Na skutek podwyższenia parametrów nerkowych u kota dochodzi do spadku apetytu, czemu towarzyszy apatia. Mogą pojawić się wymioty u kota. Przewlekłe nadciśnienie może doprowadzić do uszkodzenia oczu – widoczne mogą być: wylewy krwi do siatkówki, ciała szklistego albo komory przedniej oka, odklejenie i zanik siatkówki, obrzęk siatkówki, zapalenie okolic naczyń krwionośnych, poskręcanie naczyń siatkówki, jaskra. Najczęściej obserwowanym przez właściciela objawem jest nagła utrata wzroku (związana z wylewem krwi do siatkówki i jej odklejeniem). Gdy mechanizmy autoregulacyjne organizmu nie są w stanie sprostać skutkom przewlekle podwyższonego ciśnienia krwi, może dojść do krwotoku naczyniowo-mózgowego lub obrzęku mózgu. W takich sytuacjach pojawiają się objawy neurologiczne, jak: skręt głowy, depresja, drgawki, napieranie głową na przeszkody itp.

Pomiar ciśnienia krwi powinien zostać wykonany u wszystkich pacjentów z chorobami ogólnoustrojowymi, takimi jak: niewydolność nerek, nadczynność tarczycy, nadczynność kory nadnerczy, guz chromochłonny, cukrzyca, serca, choroby oczu: silne osłabienie widzenia, krwotok do przedniej komory oka, odklejenie siatkówki, jaskra, kotów starszych (powyżej 10-go roku życia) oraz u kotów otyłych.

Rutynowe badanie ciśnienia krwi powinno być również przeprowadzane u pacjentów, u których stwierdza się następujące objawy kliniczne:
objawy neurologiczne: drgawki, dreszcze, zawroty, dezorientacja, oczopląs, kręcenie w kółko, napieranie głową na przeszkody, silne osłabienie, znaczny spadek aktywności kociaka, krwawienie z nosa, mocno zaczerwienione i gorące uszy (bez uchwytnej przyczyny), wylewy krwawe, krwawienia, krew w moczu, pękanie naczyń i wylewy krwi do oka, nienaturalne podniecenie, wydawanie dziwnych odgłosów, świadczących o pobudzeniu, duszności, szybkie męczenie się.

Wskazaniem do pomiaru ciśnienia krwi są także wszelkie zabiegi chirurgiczne wykonywane w znieczuleniu. Monitoring polega na okresowym (co kilka minut) pomiarze ciśnienia i zapisywaniu otrzymanych wartości.

Znajomość objawów towarzyszących nadciśnieniu, jego szybkie zdiagnozowanie i wprowadzenie odpowiedniego leczenia nie tylko znacznie poprawia terapię choroby pierwotnej, ale także zmniejsza ryzyko powikłań narządowych.

Zachęcamy więc Państwa do regularnego wykonywania pomiarów ciśnienia krwi u swoich podopiecznych, aby móc przedłużyć im komfortowe życie.