Monitoring i przygotowanie pacjena do zabiegu stomatologicnzego.

Dzięki rozwojowi wiedzy w dziedzinie stomatologii weterynaryjnej zwierząt towarzyszących wykonuje się coraz więcej zabiegów, gdzie jednocześnie wzrasta stopień ich zaawansowania. Zabiegi te często są dość długie, gdzie wyzwaniem jest zapewnienie pacjentowi bezpieczeństwa i odpowiedniego znieczulenia. Kluczowe znaczenie ma tutaj monitoring pacjenta podczas zabiegu.

Monitoring pacjenta podczas zabiegu stomatologicznego niewiele różnie się od standardowego zabiegu chirurgicznego. Należy jednak pamiętać, że pacjent stomatologiczny często jest w podeszłym wieku i cierpi na różne choroby układowe, na które trzeba zwrócić uwagę podczas klasyfikacji do zabiegu, jak i podczas dość długiego czasu trwania zabieg.

Dlatego tak bardzo ważne jest wykonanie kontrolnego badania klinicznego przed zabiegiem, badania krwi (morfologii oraz biochemii) przed znieczuleniem by móc podjąć decyzje o wykonaniu zabiegu. Pacjent zarówno do badań jak i samego zabiegu musi być minimum 8h na czczo!

Ułożenie pacjenta podczas zabiegu.

Standardowym ułożeniem pacjenta stomatologicznego do zabiegu jest ułożenie mostkowe lub boczne na stole rusztowym/wannostole umożliwiając zbiór i odpływ wody wykorzystywanej podczas zabiegu.
Kolejnym bardzo ważnym problemem jest śródzabiegowa hipotermia, której sprzyja praca na otwartej jamie ustnej zwierzęcia oraz używanie dużej ilości wody do chłodzenia urządzeń stomatologicznych. Z tego powodu pacjent podczas zabiegu jest układany na specjalnej macie grzewczej oraz kocach, które mają za zadanie utrzymać prawidłową temperaturę ciała. Należy też pamiętać o zabezpieczeniu rogówki przed wysychaniem przez zastosowanie żeli okulistycznych.

Uszczelnienie dróg oddechowych pacjenta.

Przy wykonywaniu zabiegów w jamie ustnej bardzo ważne jest dokładne zabezpieczenie dróg oddechowych przed aspiracją płynu, tkanek i kamienia nazębnego, co może być przyczyną zachłystowego zapalenia płuc. By tego uniknąć każdy pacjent musi mieć założoną rurkę intubacyjną, należy również dopilnować nadmuchania mankietu. Przed intubacją sprawdza się szczelność mankietu oraz jej rozmiar, który jest dobierany indywidualnie do każdego pacjenta. Przed zaintubowaniem
pacjenta rurkę należy pokryć środkiem poślizgowym np. lidokainą. Następnie rurkę przymocowuje się do szczęki pacjenta za pomocą bandaża.

Monitoring śródzabiegowy – kardiomonitor:

Pozwala mierzyć wysycenie krwi gazami, kontrolować ciśnienie krwi, pracę serca, ilość i jakość oddechów.

Kapnometria, czyli pomiar CO2 w wydychanym powietrzu, jest bardzo prostą i wygodną metodą oceny drożności dróg oddechowych. Prawidłowy zapis (kapnogram) oznacza prawidłową intubację. Zaletą jest natychmiastowa kontrola poprawności intubacji, a także możliwość upewnienia się w trakcie zabiegu, że rurka jest prawidłowo umieszczona i nie doszło do jej skręcenia lub zatkania.

Kontrola ciśnienia krwi przy długich zabiegach stomatologicznych jest stałym elementem monitoringu. Najważniejszą składową śródzabiegowego pomiaru ciśnienia krwi jest średnie ciśnienie tętnicze. Mówi ono o skuteczności transportu tlenu z pęcherzyków płucnych do narządów.

Bardzo przydatnym narzędniem przy zabiegu stomatologicznym jest elektrokardiografia. Monitornig pracy serca przy użyciu EKG podlaga standardowej ocenie. Warto jednak co jakiś czas oceniać parametry wyświetlane na monitorze osłuchując pacjenta.
Przy długotrwałych zabiegach konieczne jest zastosowanie odpowiedniej płynoterapii, którą dobiera się indywidualnie do stanu pacjenta, co wymaga odrębnego omówienia.

Badanie i zabieg stomatologiczny.

Przy braku wykrytych przeciwskazań przy badaniu klinicznym przed zabiegiem oraz braku niepokojących odchyleń od normy w wynikach badania krwi przystępuje się do znieczulenia pacjenta, dobór rurki intubacyjnej (szczelność mankietu), intubacji pacjenta, ułożeniu go na stole zabiegowym, podłączeniu pod kardiomonitor (pulsoksymete, pomiar ciśnienia krwi, pomiar temperatury). Po otrzymaniu pierwszych odczytów parametrów pacjenta przystępuje się do badania stomatologicznego jamy ustnej. Dokładnie ogląda się całą jamę ustną, jej błony śluzowe oraz język. Za pomocą sondy periodontologicznej dokonuje się pomiaru głębokości kieszonki przyzębnej oraz ocenia stopień krwawienia z dziąseł. Następnie za pomocą gazików dodatkowo zabezpiecza się gardło i za pomocą skalera ultradźwiękowego przystępuje się do zabiegu stomatologicznego np. sanacji jamy ustnej. Po dokładnym oczyszczeniu poleruje się zęby za pomocą specjalnych past, następnie wykonuje się fluoryzację.

Okres pooperacyjny i wybudzenie pacjenta.

Po zabiegu należy upewnić się, czy wszystkie gaziki z jamy ustnej zostały usunięte i gardło jest czyste. Ekstubację wykonuje się, gdy powróci odruch krtaniowy. Dokładne osuszenie włosów głowy zmniejsza utratę ciepła. Wszystkie zwierzęta w tym okresie powinny być pod stałą kontrolą, dopóki same nie zaczną podnosić głowy. Częstość oddechów i pracy serca powinna być mierzona jeszcze kilkanaście minut po zabiegu. Temperaturę należy mierzyć w równych odstępach czasu, dopóki nie powróci do normy.