Wszystkie starsze zwierzęta mogą być obsługiwane jako pacjenci stomatologiczni ,dzięki zindywidualizowanym schematom znieczulenia oraz odpowiedniemu monitoringowi zabiegów stomatologicznych.

Wraz z wiekiem zwiększa się częstość występowania chorób przyzębia. Bez interwencji lekarskiej zmiany te pogłębiają się aż dochodzi do końcowej fazy choroby przyzębia- utraty zęba.

Przed jakąkolwiek ingerencją w jamie ustnej należy wykonać badanie przesiewowe  krwi. Jego wyniki mogą potwierdzić szanse na przeprowadzenie badania i zabiegu stomatologicznego.

Każdy pacjent jest wyjątkowy i do każdego należy podejść w sposób indywidualny ustalając dokładny stan leczenia, stwierdzając choroby pierwotne lub współistniejące.

Lekarz weterynarii musi sklasyfikować ryzyko znieczulenia.  Omówić  z właścicielem postępowanie przedoperacyjne, poruszyć temat konieczności głodówki przed operacją, poinformować jak będzie wyglądać zabieg i jakie będzie postępowanie pozabiegowe.

Właściciele zwierząt chorujących na cukrzycę muszą zostać poinformowani o sposobie przeprowadzenia głodówki i podaniu insuliny. Aby utrzymać stężenie glukozy najpewniej będzie konieczne podanie małego porannego posiłku, który nie powinien być większy niż połowa normalnej dawki. Wprowadzenie do znieczulenia powinno być przeprowadzone nie wcześniej niż po 4 do 6 godzinach od tego posiłku. Dawkę insuliny, która rano podaje właściciel także należy zmniejszyć o połowę. Dostęp do wody jest możliwy cały czas, do momentu wyjazdu do lecznicy.  

Dalsze procedury związane z monitoringiem poziomów cukru przeprowadza personel w momencie indukcji znieczulenie , śródoperacyjnie i w czasie wybudzania pacjenta.

U większości pacjentów właściciel będzie zobowiązany do odstawienia miski wieczorem w dniu poprzedzającym zabieg. Miska z wodą może stać  przez cały czas.

W przypadku zwierząt z bardzo ciężkimi zapaleniami jamy ustnej istnieje konieczność wprowadzenia antybiotykoterapii, która może zostać wprowadzona na kilka dni lub kilka tygodni przed zabiegiem.

Przed operacją lekarze dbają także o uśmierzenie bólu pacjentów, co wpływa na zmniejszenie lęku zwierząt i co za tym idzie może mieć korzystny wpływ na immunosupresję. Zmniejsza to również dawkę środka znieczulającego potrzebna do przeprowadzenia zabiegu. Często podawany jest lek o ośrodkowym działaniu (na przykład z grupy opiatów) oraz lek z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, aby zapobiec efektowi tzw. pamięci bólowej.

W naszej przychodni dbamy o to aby pacjenci w czasie zabiegów otrzymywali dożylnie, przed zabiegiem i w jego trakcie, płyny ,ponieważ zapewnia to odpowiednią objętość krwi potrzebną do utrzymania czynności nerek. A także pozwala na zbilansowanie płynów traconych podczas parowania oraz strat z trzeciej przestrzeni do tkanek uszkodzonych.

Temperatura ciała jest utrzymywana za pomocą maty grzewczej na której leży zwierzę podczas zabiegu a dodatkowo jest przykryty kocem. Technicy weterynarii uczestniczący w zabiegu dbają o to aby pacjent był stale suchy, obserwują parametry ogólne oraz odczytują ze sprzętu monitorującego  co zapewnia doskonałą ocenę głębokości znieczulenia oraz wskazuje , kiedy konieczna jest interwencja. Posiadany przez nas monitor pozwala na śledzenie zmian EKG, temperatury ciała, liczby oddechów, wysycenia krwi tlenem, ciśnienia krwi oraz kapnografii, czyli zmian w stężeniu CO2 w wydychanym i wdychanym powietrzu. Przebieg znieczulenia  jest zapisywany co 15 minut w osobnym protokole znieczulenia, a zanotowane zmiany w obserwowanych parametrach mają wpływ na stężenie podawanych gazów, wspomaganie oddychania, szybkości podawanych płynów i leków w trakcie zabiegu

Każdy pacjent do zabiegu stomatologicznego jest zaintubowany, gdyż rekomendowanym, stosowanym w naszej przychodni,  sposobem znieczulenia do zabiegów stomatologicznych jest metoda inhalacyjna. Rurki dotchawicze są proste i miękkie, wykonane z silikonu, gdyż takie stanowią mniejsze obciążenie dla tchawicy podczas zmian pozycji pacjenta. W trakcie badania jamy ustnej, badania radiologicznego i samego zabiegu profilaktycznego pozycja głowy i szyi jest często zmieniana. Przed wprowadzeniem rurki dotchawiczej struny głosowe są znieczulane aerozolem lidokainowym (10%), a koniec rurki pokrywany jest żelem lidokainowym (2%).

Do gardła wprowadzany jest gazik zabezpieczający drogi oddechowe przed dostaniem się do nich płynów i zanieczyszczeń.

Schemat zabiegu obejmuje następujące czynności:

1. rzygotowanie jamy ustnej do sanacji

2. usunięcie osadów z koron zębowych

3. usunięcie osadów poddziąsłowych

4. wypłukanie jamy ustnej (odnalezienie ewentualnych pozostałości osadów)

5. polerowanie koron zębowych

6. wypłukanie zawartości rowka dziąsłowego

7. fluoryzacja zębów

8. pokrycie koron zębowych substancją izolującą.

Po operacji właściciel jest informowany przez lekarza weterynarii o zasadach stosowania leków ( antybiotyki, leki przeciwbólowe) oraz postępowaniu ze zwierzęciem. Konieczne może okazać się wspomaganie żywienia  w zalezności od pacjenta.

Po zabiegu profilaktycznym pacjent wymaga przez kilka dni odpoczynku od czynności w jamie ustnej. Płytka bakteryjna zaczyna powstawać zaraz po zakończeniu zabiegu profilaktycznego, ale w przypadku zastosowania bariery uszczelniającej można założyć pewne opóźnienie w tym procesie.

Zdrowie jamy ustnej zwierzęcia zależy od zasad higieny realizowanych w domu. Higiena obejmuje działania aktywne i pasywne. W pierwszej grupie mieści się szczotkowanie zębów, smarowanie dziąseł żelami, płukanie jamy ustnej, pokrywanie uzębienia substancją uszczelniającą.

Codzienne szczotkowanie zębów i tym samym mechaniczne usuwanie bakteryjnej płytki nazębnej jest niezbędne dla utrzymania przyzębia w należytym stanie. Do szczotkowania sekcja stomatologii PSLWMZ rekomenduje dwugłową szczoteczkę .Oprócz tego do szczotkowania używa się past enzymatycznych przeznaczonych specjalnie dla psów i kotów.  Ważne, aby nie używać środków pielęgnacyjnych dla ludzi, gdyż po pierwsze zawierają one fluor, który połykany przy codziennym szczotkowaniu, może doprowadzić do fluorozy, ponadto składniki past mogą powodować niestrawności.

Właściwa technika szczotkowania zębów polega ona na rozsunięciu policzków i umieszczeniu szczoteczki we właściwym miejscu. Następnie ruchem okrężnym należy szczotkować powierzchnię boczną koron zębowych i okolicę rowka dziąsłowego.

Szczoteczka do zębów powinna być stosunkowo często zmieniana ze względu na gromadzenie się na niej bakterii. Polecane jest włosie syntetyczne, giętkie, niekaleczące dziąseł. Wskazane jest stosowanie past słabo ścierających, strawnych (bez konieczności spłukiwania) i aromatyzowanych.

Żele stomatologiczne mogą być aplikowane za pomocą specjalnej nakładki na palec.

Stwierdzono, że minimalna częstotliwość szczotkowania to trzy razy w tygodniu. Idealnym wzorcem pozostaje codzienne szczotkowanie, a w uzasadnionych przypadkach wskazane jest wykonywanie tego nawet 2-3 razy dziennie.

Pasywne działania w obszarze higieny jamy ustnej to rekomendacje żywieniowe, przekąski i smakołyki o ustalonych właściwościach sprzyjających usuwaniu płytki nazębnej. Ponadto w tej grupie są także dodatki do diety lub do wody pitnej.

Zalecenia dietetyczne są drugorzędne w stosunku do szczotkowania zębów, z uwagi na niższą efektywność. Niemniej mają duże praktyczne znaczenie z uwagi na łatwość ich realizowania. Wśród pasywnych działań najbardziej skuteczne jest zalecenie specjalistycznej diety stomatologicznej. Badania wykonane na dużej grupie wykazały, że sucha karma sama w sobie wpływa pozytywnie na parametry charakteryzujące zdrowie jamy ustnej (czyli zmniejsza ilość osadów, poprawia stan dziąseł i węzłów chłonnych żuchwowych). Oprócz diet, na wyróżnienie zasługują przekąski, które stymulują gryzienie, wydzielanie śliny, a także mechanicznie usuwają płytkę nazębną.

W programie profilaktyki żywieniowej powinny być uwzględnione takie działania jak:

  • eliminacja pokarmów bogatych w cukry
  • zmniejszenie częstotliwości żywienia
  • wykluczenie kleistych, miękkich pokarmów
  • zmiana konsystencji pokarmów na twardą.
Jeżeli u starszego pacjenta uda się poprawić stan zdrowia jamy ustnej, poprawi się jego ogólny stan zdrowia.

Pismiennictwo

1. Magazyn weterynaryjny nr 2011/09” Sanacja jamy ustnej – ważny rozdział w stomatologii małych zwierząt”dr n.wet.Gawor

2.Magazyn weterynaryjny nr 2016/03 „Nigdy nie jest za późno na dobrą opiekę stomatologiczną” Heidi Lobprise

Leave a reply