Problemy skórne u psa – co powoduje wyłysienia?

Wyłysienia ogniskowe lub wieloogniskowe to zmiany skórne, które charakteryzują się obecnością bezwłosych ognisk lub okrągłych obszarów w kształcie monety.

Wyłysienia można podzielić ze względu na mechanizm powstawania:

• Wyłysienia rzeczywiste powstają w odpowiedzi na zmiany w budowie włosa lub utratę włosa z mieszka włosowego, do czego prowadzi bezpośrednie uszkodzenie struktury włosa lub wystąpienie czynników zaburzających proces jego wzrostu. Przyczyną mogą być czynniki zakaźne, pasożyty, procesy immunologiczne, nowotworów, oparzeń, uszkodzeń mechanicznych lub zaburzeń naczyniowych.
• Wyłysienia fałszywe powstają, gdy dochodzi do uszkodzenia włosa w wyniku samouszkodzeń. W tym przypadku nie występuje utrata włosów, ale łodyga zostaje przecięta lub złamana na poziomie naskórka, gdzie kończy się lejek mieszka włosowego. Do takich sytuacji dochodzi w każdym przypadku świądu.

Takie choroby jak nużyca i grzybica są bardzo częste u młodych psów (poniżej 1 roku życia). Mogą jednak występować także u psów w podeszłym wieku lub dorosłych, które cierpią na problemy metaboliczne, zakaźne, nowotwory lub endokrynopatie albo u których przez długi czas stosowano terapię immunosupresyjną. U większości młodych psów zapalenie skórno-mięśniowe charakteryzuje się zmianami naczyniowymi i utratą włosów. Atopowe zapalenie skóry występuje najczęściej u pacjentów między 6 miesiącem a 3 rokiem życia i prezentuje się jako bakteryjne zapalenie mieszków włosowych. Chłoniak epiteliotropowy pojawia się u starszych psów (zazwyczaj powyżej 7 roku życia) i mogą mu towarzyszyć wyłysienia.

Niektóre procesy chorobowe mają podłoże genetyczne i objawiają się i predysponowanych ras. Łysienie z rozrzedzeniem koloru dotyczy raz z włosem o rozrzedzonej barwie potocznie nazywanej „niebieską”, takich jak pudel, chihuahua, chow-chow, doberman, charcik włoski, dog niemiecki, pinczer miniaturowy, jamnik i yorshire terrier. Dysplazja mieszkowa jest także częsta u ras z sierścią długą i kręconą, jak hiszpański i portugalski pies dowodny. Do innych grup o predyspozycjach rasowych należą: zapalenie gruczołów łojowych, które występuje często u psów rasy Akita, pudel, samojed i wyżeł węgierski krótkowłosy dermatozy cynkozależne u ras husky syberyjski i Alaskan malamute, łysienie wzorzyste u jamników, a także zapalenie skórno-mięśniowe u owczarków szkockich długowłosych, owczarków francuskich beuceron i owczarków szetlandzkich (aczkolwiek problem może dotyczyć także psów wielorasowych oraz innych ras). Nużyca i idiopatyczne bakteryjne zapalenie mieszków włosowych występują częściej u psów z krótką sierścią, takich jak bokser, buldog francuski, buldog angielski, mops, dalmatyńczyk i doberman.

CO MOŻESZ ZROBIĆ JAKO WŁAŚCICIEL, ŻEBY UŁATWIĆ LEKARZOWI DIAGNOZĘ?

1. Zwróć uwagę czy pies się drapie, wygryza lub ociera – bardzo ważne jest ustalenie, czy zwierzę odczuwa obecnie świąd lub też odczuwało go w którymś momencie choroby. Zwróć uwagę na intensywność. Pozwoli to lekarzowi ustalić, czy wyłysienia są rzeczywiste czy fałszywe, a idąc dalej wykluczyć część chorób w diagnostyce różnicowej.
2. Spisz na kartce jak wygląda dieta twojego pupila – w obecnych czasach nieprawidłowe żywienie nie występuje u psów, którym podaje się odpowiednie karmy komercyjne. Jednak dermatozy cynkozależne mogą pojawić się u psów karmionych nieprawidłowymi dietami bogatymi w zboża lub u pacjentów otrzymujących za dużą ilość suplementacji wapnia. Kolejnym problemem związanym z dietą, który może powodować swiąd są nietolerancje pokarmowe. Poinformuj lekarza czy wyłysieniom towarzyszą również problemy gastryczne takie jak biegunki, wymioty, luźne stolce, śluz w kale itd.).
3. Poinformuj lekarza o trybie życia zwierzaka – czy na spacerach jest prowadzony na smyczy a może biega swobodnie, czy w okolicy bytują często dzikie zwierzęta. Jack Russel terrier, jamniki i inne psy myśliwskie małe do średnich są predysponowane do zakażenia grzybem Trichophyton, ponieważ mogą z łatwością wchodzić do nor i mieć kontakt z zainfekowanymi jeżami czy małymi gryzoniami.
4. Jeśli posiadasz inne zwierzęta sprawdź czy nie mają podobnych zmian – rozprzestrzenienie zmian również wśród domowników to cenna informacja dla lekarza, która może zawęzić diagnostykę do chorób grzybiczych oraz pasożytów skórnych
5. Zmiany pojawiają się zimą, latem czy trwają cały rok? – niektóre psy wykazują objawy w okresach zimowych, a na wiosnę odrasta. Jest to związane ze zmianami cyklu dnia świetlnego.
6. Zwróć uwagę czy zmiany pojawiają się w konkretnych okolicznościach – np. po spacerze przy łące, w lesie lub po wyjściu do ogrodu. Rozejrzyj się czy w tych miejscach nie rosną rośliny zwracające twoją uwagę, które mogłyby wywołać reakcje alergiczną u Twojego pupila.
7. Poinformuj lekarza, czy twój pupil został już zdiagnozowany jako alergik – psy podatne na reakcje nadwrażliwości są także predysponowane do zakażeń gronkowcowych skóry. Wyłysienia mogą być również spowodowane sezonowością pylenia roślin oraz nadwrażliwością na ugryzienia pcheł.
8. Zanotuj datę ostatniego szczepienia – szczepienie przeciwko wściekliźnie jest najczęściej związane z rozwojem wyłysień występujących w okresie od dwóch miesięcy do roku od podania szczepienia. Wydaje się, że bardziej podatne są rasy małe i miniaturowy, a także z białą sierścią.
9. Wypisz na kartce wszystkie leki, jakie w ostatnim czasie zostały podane pupilowi – można wyciągnąć pewne wnioski na podstawie reakcji pacjenta na podawane antybiotyki, leki przeciwgrzybicze czy leki steroidowe.
10. Zastanów się, czy oprócz wyłysień zauważyłeś/aś inny niepokojące zmiany na skórze – w momencie wizyty niektóre zmiany mogą zmienić swój charakter lub całkowicie się zagoić, a może to być dla lekarza istotna wskazówka do dalszego postępowania.

Źródła:

Diagnostyka dermatologiczna psów – Maite Verde Arribas. Redakcja wydania polskiego Joanna Karaś-Tęcza.